મોંઘી ડોશી

    'તમને મેં કેટલી વખત કીધું છે કે મારા છોકરાને તમારે બીડી - તંબાકુ લેવાં નઈ મોકલવાનો તો પણ તમે કેમ સમજતા નથી? મારે એને તમારાં જેવો નથી બનાવવાનો. તમને તો ઘરના કોઈની નથી પડી. આંખો દિવસ આ લાય ને તે લાયનો ઓર્ડર કર્યાં કરો છો. ઘર કેવી રીતે ચાલે છે એની ચિંતા કરી છે કોઈ દિવસ તમે? હવે જો મારા છોકરા પાસે એવું બધું મંગાવ્યું તો પછી રેજો એકલા હું નાનકાને લઈને મારા પિયર ભેળી થઈ જઈશ.'

પિયર જતા રહેવાની કોકિલાએ ઘણી વખત ધમકી આપેલી પણ તોય એ ઘર છોડીને જવાની વાતને ફરી ફરી ભૂલી જતી હોય એમ વેલજીની ગાળ્યું સાંભળીને પણ ચૂપ થઈ જતી તો ક્યારેક એના હાથનો માર ખાવા છતાંય પોતાના ઘરનો કંકાસ પિયરના કોઈને કળાવા નહોતી દેતી. પણ એકદિ અચાનક કોકિલાએ કોઈને કશું પણ કહ્યા વગર પિયરની વાટ પકડી લીધી એ પછી એ પાછા ન ફરવાની જીદ પકડીને જ બેસી રહેલી પણ તોય વેલજીના મોતના સમાચાર જાણ્યા પછી એણે પાછા આવવું પડ્યું.

'એ નાનકા અહીં આવતો ! આ તારી મા કપડાં ધોઈને આવે ઈ પેલા જા મથુરકાકાના ગલ્લેથી મારા માટે તંબાકુ ને બીડી લેતો આવ ને કેજે કે ખાટું પાણી પણ આપજો.' કોકિલા કપડાં ધોઈને આવી ત્યારે વાલજીએ નાનકા પાસે બીડી, તંબાકુ ને ખાટું પાણી ( દારૂ) પણ મંગાવ્યો હતો એ જાણ્યું ત્યારે એ ઉકળી ઊઠી. વેલજીને બેચાર ગાળો બોલ્યા પછી એણે મનોમન નક્કી કરી લીધું કે હવે પોતે અહીં નહીં રહી શકે ને નાનકાને લઈને પેર્યા લુગડે એ પોતાના પિયર ભણી હાલી નીકળી. 

    વર્ષો થઈ ગયા એ વાતને વિધવા કોકિલા ધારત તો ઈ બીજું ઘર માંડી શકત પણ એણે ન તો બીજું ઘર માંડ્યું ન એ પોતાના પિયર ભાઈ ભાભીના આશરે રોટલા તોડતી બેસી રહી. વેલજીના ગયા પછી એની ઘરડી સાસુને સાચવવાની અને પોતાના નાનકાને ભણાવી ગણાવી મોટો માણસ બનાવવાની નેમ લીધી. આખો દિવસ દાડિયું કરીને, ઉનાળામાં બાવળ કાપી કાપીને કોલસાની ભઠ્ઠીયુ કરી, જરૂર પડી ત્યાં કડિયાકામ કરી કરીને એણે નાનકાને ભણાવવા અમદાવાદ જેવા અજાણ્યા શહેરની હોસ્ટેલમાં મોકલી દીધો. 

   આજે પોતાના પરીવાર સાથે રહેતો નાનકો નાનજીભાઈ બની ગયો છે. સાંભળ્યું છે કે ગાંધીનગર જેવા શહેરમાં મોટો સાહેબ બની ગયો છે ને પોતાની માની જેમ બીજી સ્ત્રીઓને દારૂના કારણે વિધવા ન બનવું પડે માટે પોતે શહેરમાં રહેવા છતાંય પોતાના ગામમાં દારૂબંધી થાય એવા પ્રયાસો કરી રહ્યો છે. એના એ પ્રયાસો સફળ થશે કે નિષ્ફળ એ તો સમય જ કહેશે.

(વનમાળી ઠાકોર)

click for Download Sanskrit ebook